Рэспубліка Беларусь размешчана ў цэнтры Еўропы. Па яе тэрыторыі пралягаюць самыя кароткія транспартныя камунікацыі, якія звязваюць краіны СНД з дзяржавамі Заходняй Еўропы. Беларусь мае агульную мяжу з Польшчай, Літвой, Латвіяй, Расіяй і Украінай.

Дзяржаўны лад

---

Рэспубліка Беларусь – унітарная дэмакратычная сацыяльная прававая дзяржава. У адпаведнасці з палітычным ладам яна з'яўляецца прэзідэнцкай рэспублікай, па характары эканамічнай палітыкі – сацыяльна арыентаванай дзяржавай. Асноўным Законам Беларусі з'яўляецца Канстытуцыя 1994 года са зменамі і дапаўненнямі, прынятымі на рэспубліканскіх рэферэндумах 24 лістапада 1996 года, 17 кастрычніка 2004 года і 27 лютага 2022 года.

Дзяржаўнымі мовамі з'яўляюцца беларуская і руская.

Дзяржаўны сцяг Рэспублікі Беларусь

---

Дзяржаўны сцяг Рэспублікі Беларусь з'яўляецца сімвалам дзяржаўнага суверэнітэту Рэспублікі Беларусь, уяўляе сабой прамавугольнае палатно, якое складаецца з дзвюх гарызантальна размешчаных каляровых палос: верхняй - чырвонага колеру ў 2/3 шырыні сцяга і ніжняй - зялёнага колеру ў 1/3. Дзяржаўны сцяг пастаянна ўзняты на будынках органаў улады і некаторых дзяржаўных устаноў, усталёўваецца ў службовых кабінетах кіраўнікоў гэтых органаў (устаноў), у школах, на выбарчых участках, вывешваецца падчас розных урачыстых мерапрыемстваў.

Дзяржаўны герб Рэспублікі Беларусь

---

Дзяржаўны герб Рэспублікі Беларусь з'яўляецца сімвалам дзяржаўнага суверэнітэту Рэспублікі Беларусь. Ён уяўляе сабой размешчаны ў срэбным полі залаты контур Дзяржаўнай граніцы Рэспублікі Беларусь, накладзены на залатыя прамяні ўзыходнага над зямным шарам сонца. Уверсе поля знаходзіцца пяціканечная чырвоная зорка. Герб абрамлены вянком з залатых каласоў, пераплеценых справа кветкамі клёну, злева - кветкамі льну. Вянок тры разы перавіты з кожнага боку чырвона-зялёнай стужкай, у сярэдняй частцы якой у аснове Дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь у два радкі накрэслены золатам словы "Рэспубліка Беларусь". Выява Дзяржаўнага герба размяшчаецца на будынках органаў улады і шэрагу дзяржаўных устаноў, унутры службовых кабінетаў іх кіраўнікоў, а таксама на пячатках дадзеных органаў, на манетах, пашпартах грамадзян Рэспублікі Беларусь. У адрозненне ад Дзяржаўнага сцяга, Дзяржаўны герб мае больш афіцыйнае значэнне, таму не прадугледжваецца магчымасць яго свабоднага выкарыстання грамадзянамі. У прыватнасці, забараняецца яго размяшчэнне на візітках асоб, якія не з'яўляюцца дзяржаўнымі служачымі.

Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь

---

Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь уяўляе сабой музычна-паэтычны твор, які выконваецца ва ўрачыстых выпадках, пералік якіх замацоўваецца ў заканадаўстве. 

Дзяржаўны гімн мае сваіх аўтараў - музыку да яго напісаў беларускі кампазітар М.Ф.Сакалоўскі, а словы - беларускія паэты М.М.Клімковіч і У.І.Карызна.

 

Мы, беларусы – мірныя людзі,
Сэрцам адданыя роднай зямлі,
Шчыра сябруем, сілы гартуем
Мы ў працавітай, вольнай сям’і.

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь!

Разам з братамі мужна вякамі
Мы баранілі родны парог,
У бітвах за волю, бітвах за долю
Свой здабывалі сцяг перамог!

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь!

Дружба народаў – сіла народаў –
Наш запаветны, сонечны шлях.
Горда ж узвіся ў ясныя высі,
Сцяг пераможны – радасці сцяг!

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь!

 

Дзяржаўны гімн выконваецца на пачатку і ў шэрагу выпадкаў у заканчэнні важных дзяржаўных і грамадскіх падзей, у тым ліку пры ўступленні Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь на пасаду - пасля прынясення ім Прысягі. Грамадзяне могуць выконваць (праслухаць) Дзяржаўны гімн падчас народных, працоўных, сямейных святаў і іншых урачыстых мерапрыемстваў пры забеспячэнні неабходнай павагі да яго. У якасці знака выяўлення павагі да Дзяржаўнага гімна пры яго афіцыйным выкананні прысутныя слухаюць яго стоячы (мужчыны - без галаўных убораў, ваеннаслужачыя, іншыя асобы, для якіх прадугледжана нашэнне форменнага адзення, - у адпаведнасці з заканадаўствам).

Геаграфічнае становішча

---

Рэспубліка Беларусь размешчана ў цэнтры Еўропы, уваходзіць у склад рэгіёна Усходняя Еўропа. Праз краіну праходзяць найважнейшыя транзітныя патокі ўсяго кантынента, у тым ліку адзін з магістральных транспартных калідораў Еўразіі з паўднёва-заходняга на паўночна-усходні. Таксама па тэрыторыі краіны праходзяць кароткія транспартныя шляхі, якія звязваюць два моры – Балтыйскае і Чорнае.

 

 

Межы

---

Беларусь мяжуе з пяццю дзяржавамі: на захадзе – з Польшчай, на паўночным захадзе – з Літвой, на поўначы – з Латвіяй і Расійскай Федэрацыяй, на паўночным усходзе і ўсходзе – з Расійскай Федэрацыяй, на поўдні – з Украінай. Агульная працягласць дзяржаўнай мяжы складае 3617 км. Адлегласць ад Мінска да найбліжэйшай сталіцы суседніх краін – літоўскага Вільнюса – 215 км. Латвійская Рыга знаходзіцца за 470 км ад Мінска, польская Варшава – за 550 км, украінскі Кіеў – за 580 км, ад беларускай сталіцы да расійскай – Масквы – 700 км.

Працягласць

---

Тэрыторыя Беларусі вызначаецца кампактнасцю пры некаторай выцягнутасці ў шыротным напрамку. Пратягласць краіны з поўначы на поўдзень – 560 км, з захаду на ўсход – 650 км.

Плошча

---

Беларусь з'яўляецца сярэдняй па плошчы еўрапейскай дзяржавай. Плошча краіны – 207,6 тыс. кв. км, што складае каля 2% усёй Еўропы. Па плошчы тэрыторыі Беларусь займае 13-е месца сярод 44 кантынентальных краін Еўропы (84-е – у свеце) і пераўзыходзіць па гэтым паказчыку Грэцыю, Партугалію, Аўстрыю, Чэхію, Нідэрланды, Бельгію. Блізкімі па памерах краінамі з'яўляюцца Румынія і Вялікабрытанія. 

Нізіны і ўзвышшы

---

Тэрыторыя Беларусі размешчана ў межах Усходне-Еўрапейскай платформы. Паверхня ў цэлым раўнінная з чаргаваннем узвышаных, раўнінных і нізінных прастораў з балотамі і азёрамі. Вялікую частку тэрыторыі краіны (каля 70%) займаюць нізіны з абсалютнымі вышынямі да 200 м, на долю ўзвышшаў прыпадае прыкладна 30% агульнай плошчы яе паверхні. Самая нізкая мясцовасць над узроўнем мора – даліна Нёмана ў Гродзенскай вобласці (80 – 90 м), самы высокі пункт Беларусі – гара Дзяржынская ў Дзяржынскім раёне Мінскай вобласці (345 м).

Паўночную частку займае Беларускае Паазер'е з ледніковым рэльефам, узвышэннямі і градамі. Сярэдняя частка размешчана ў азёрна-ледніковай паласе Беларускай грады і на Усходне-Беларускай платападобнай раўніне. На поўдні размяшчаюцца марэнныя і водна-ледніковыя раўніны Перадпалесся і плоскія, часта балотныя нізіны Палесся.

Рэкі і азёры

---

Беларусь размяшчаецца на водараздзеле рэк, якія адносяцца да басейнаў двух мораў – Балтыйскага і Чорнага. На тэрыторыі краіны знаходзяцца 20,8 тыс. рэк агульнай працягласцю 90,6 тыс. км. Самыя буйныя з іх – Дняпро, Захадняя Дзвіна і Нёман. Самая доўгая рака ў межах рэспублікі – Дняпро (на тэрыторыі краіны яе працягласць 689 км). У краіне амаль 11 тыс. азёр. Найбуйнейшыя з іх знаходзяцца на поўначы (Браслаўскае Паазер'е, або «блакітныя каралі»), утварыліся каля 15-20 тыс. гадоў таму пры адступленні Валдайскага ледніка. Самое вялікае возера – Нарач (плошча – 79,6 кв. км), самае глыбокае – Доўгае (глыбіня – 53,6 м).

Адміністрацыйнае дзяленне

---

Беларусь падзелена на шэсць абласцей з адміністрацыйнымі цэнтрамі: Брэсцкую, Віцебскую, Гомельскую, Гродзенскую, Мінскую і Магілёўскую. У межах рэгіёнаў выдзелена 118 раёнаў. Мінск – сталіца Рэспублікі Беларусь – захоўвае самастойны статус і не ўваходзіць у склад ніводнай з абласцей. Цэнтральнае становішча на тэрыторыі краіны займае Мінская вобласць. Яна з'яўляецца адзінай з абласцей, якая не мае знешніх межаў.

 

Колькасць насельніцтва

---

Па дадзеных Нацыянальнага статыстычнага камітэта на 1 студзеня 2024 года, кольткасць насельніцтва Беларусі склала 9 155 978 чалавек – гэта 0,1% насельніцтва Зямлі, каля 1,2% насельніцтва Еўропы. Па колькасці жыхароў краіна займае 97-е месца ў свеце і 7-е – сярод краін СНД. Сёння больш за тры чвэрці беларусаў пражывае ў гарадах (78,6%): гарадское насельніцтва складае 7 198 285 чалавек, сельскае – 1 957 693 чалавек. Усяго ў краіне 115 гарадоў і 85 пасёлкаў гарадскога тыпу, 22 991 сельскі населены пункт. Колькасць жыхароў па рэгіёнах і абласных цэнтрах (на 1 студзеня 2024 года):

• Брэсцкая вобласць – 1 308 569 чалавек (Брэст – 344 470 чалавек);

• Віцебская вобласць – 1 081 911 чалавек (Віцебск – 358 395 чалавек);

• Гомельская вобласць – 1 338 617 чалавек (Гомель – 501 102 чалавек);

• Гродзенская вобласць – 992 556 чалавек (Гродна – 361 115 чалавек);

• Магілёўская вобласць – 981 174 чалавек (Магілёў – 353 110 чалавек);

• Мінская вобласць – 1 460 289 чалавек.

Колькасць жыхароў Мінска складае 1 992 862 чалавекі. Шчыльнасць насельніцтва Беларусі – 44 чалавекі на 1 кв. км (на 1 студзеня 2024 года). Нацыянальны склад – беларусы (85%), рускія, палякі, украінцы, яўрэі і прадстаўнікі яшчэ 151 нацыянальнасці (па дадзеных перапісу насельніцтва 2019 года).