У межах Тыдня мастацка-графічнага факультэта ў галерэі Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь адкрылася выстава “Беларусь і Кітай у творах маладых кітайскіх мастакоў”, на якой прадстаўлены магістарскія, дыпломныя і творчыя работы кітайскіх студэнтаў, выкананыя на кафедры выяўленчага мастацтва Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя П.М. Машэрава.

Студэнты з Кітая прыязджаюць у Беларусь з вялікім жаданнем засвоіць прыёмы рэалістычнага алейнага жывапісу, а таксама пазнаёміцца з традыцыямі еўрапейскага і беларускага мастацтва. І гэта зразумела: рэалістычная школа жывапісу ў Кітаі адыгрывае дамінуючую ролю і адлюстроўвае эстэтычныя перавагі кітайскага афіцыйнага жывапіснага мастацтва. Меркаванне аб адсталасці рэалістычнага напрамку і яго кансерватыўнасці многім здаецца непераканаўчым.

Сістэма выкладання акадэмічнага жывапісу ў Беларусі заснавана на традыцыях рэалістычнага мастацтва, што, зрэшты, не перашкаджае развіццю творчага патэнцыялу маладых аўтараў. Навучаючыся пад кіраўніцтвам вопытных мастакоў-педагогаў, кітайскія студэнты маюць не толькі магчымасць паглыбіцца ў новыя для сябе ідэі і канцэпцыі, але і праявіць своеасаблівасць мыслення, развіць уласны мастацкі стыль. Праца з натуры, на пленэры традыцыйна з’яўляюцца сур’ёзным этапам на шляху творчага станаўлення кітайскіх мастакоў. Гэтыя практыкі перш за ўсё накіраваны на развіццё ў іх творчага мыслення, асваенне асноў кампазіцыі і працу з колерам. Безумоўна, адным з эфектыўных метадаў навучання з’яўляецца асабісты паказ выкладчыкам прыёмаў работы над жывапісным палатном.

Новае пакаленне кітайскіх мастакоў-рэалістаў у экспазіцыі прадстаўлена пераважна традыцыйнымі жанрамі. Цэнтральнае месца займаюць пейзажныя кампазіцыі і нацюрморты. Яны адлюстроўваюць працу мастака з натуры, што традыцыйна для дадзеных жанравых форм. У той жа час аўтары не замыкаюцца ў рамках названай стылістыкі, звяртаючыся да розных творчых практык інтэрпрэтацыі бачнай рэальнасці. Усё гэта абумоўлена пошукам выяўленчых сродкаў, спосабаў самавыяўлення ў мастацтве, што вядзе да разнастайнасці індывідуальных жывапісных манер.

Сярод разнастайных тэндэнцый у стварэнні пейзажаў і нацюрмортаў, прадстаўленых у экспазіцыі, можна вылучыць лірычныя, паэтычныя, філасофска-метафарычныя, сімволіка-алегарычныя, дэкаратыўныя… Наўрад ці магчыма пералічыць усе разнавіднасці аўтарскіх падыходаў да рашэння мастацкага вобраза. Пры гэтым паэтыка рэалізму застаецца падмуркам, які дае магчымасць пошуку яркіх вобразных рашэнняў. Многія з тых, чые работы паказаны ў гэтай экспазіцыі, лічаць, што сучаснае мастацтва Кітая павінна больш грунтавацца на традыцыйнай культуры, развіваючы сваю мастацкую разнастайнасць.

Міхась Цыбульскі,
куратар выставы, кандыдат мастацтвазнаўства,
дацэнт Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя П.М. Машэрава